Chất béo là gì? Có những loại chất béo nào?

Chất béo là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho sức khỏe con người được hoạt động ổn định, mọi người có thể bổ sung các chất béo thông qua các chế độ ăn uống bằng các loại thực phẩm lành mạnh. Tuy nhiên bên cạnh các loại chất béo lành mạnh thì còn có thêm những loại chất béo xấu gây nguy hiểm đến sức khỏe của mọi người.

Cùng tìm hiểu thêm về chất béo cũng như vai trò của chất béo đối với sức khỏe của con người qua bài viết sau đây.

I. Chất béo là gì?

Chất béo là một hợp chất có trong cơ thể người và có trong các thực phẩm từ động vật và thực vật mà con người thường sử dụng. Trong quá trình tiêu hóa, cơ thể sẽ phân hủy các chất béo thành các axit béo, sau đó chúng sẽ được hấp thụ vào máu. Các phân tử axit béo thường được nối với nhau trong nhóm ba và tạo thành một phân tử gọi là triglyceride.

Chất triglyceride cũng được tạo ra từ trong cơ thể chúng ta từ các carbohydrate có trong thực phẩm mà mọi người hay ăn.

Các chất béo có nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể, bao gồm việc dự trữ năng lượng cho cơ thể. Nếu glucose (một loại đường) không đủ cung cấp thành năng lượng, cơ thể sẽ sử dụng các axit béo để thay thế và cung cấp năng lượng cho các tế bào.

II. Các loại chất béo

Tất cả các loại chất béo đều được tạo thành từ các axit béo bão hòa và không bão hòa. Chất béo được gọi là bão hòa hoặc không bão hòa sẽ tùy thuộc vào bao nhiêu loại axit béo mà chúng chứa đựng.

Các chất axit béo được tạo thành bởi các phân tử carbon và hydro, và chúng được chia thành bốn loại axit béo đó là: bão hòa, không bão hòa đơn, không bão hòa đa và chất béo chuyển hóa. Sự khác biệt cơ bản giữa các loại axit béo này là số lượng nguyên tử carbon và nguyên tử hydro liên kết với nhau. Cùng tìm hiểu rõ hơn ngay sau đây.

1. Các chất béo bão hòa

Trong một axit béo bão hòa, mỗi nguyên tử carbon sẽ liên kết với hai nguyên tử hydro để tạo sự bão hòa. Độ bão hòa đó sẽ làm cho loại axit béo này rất ổn định, tức là nó có thể chịu được nhiều nhiệt độ cao hơn trước khi nó bị hư.

Loại chất béo bão hòa này thường xuất hiện trong các loại trái cây như trái bơ và trong dầu dừa. Mọi người cũng có thể nhận biết dễ dàng chất béo này có bão hòa hay không đó là để chất béo này ở nhiệt độ bình thường, nó sẽ chuyển qua thể rắn.

Ngoài ra, chất béo bão hòa còn thường được dùng làm dầu ăn đế chế biến thức ăn vì chúng có khả năng tự nhiên là chịu được nhiệt độ bên ngoài mà không sợ bị hư hỏng.

2. Chất béo không bão hòa đơn

Đối với loại axit béo không bão hòa đơn, một cặp nguyên tử carbon sẽ tạo thành liên kết đôi với nhau để thay thế liên kết với một nguyên tử hydro. Do đó, loại chất béo này sẽ không bão hòa, điều này cũng đồng nghĩa là nó sẽ kém bền hơn so với loại axit béo bão hòa.

Một trong những loại chất béo không bão hòa đơn có trong tự nhiên chính là dầu ô liu và dầu hạnh nhân. Các chất béo không bão hòa đơn khi gặp nhiệt độ bình thường sẽ ở dạng chất lỏng, nhưng khi đưa vào tủ lạnh thì chúng sẽ đông cứng lại. Loại chất béo này thường dùng để nấu ăn, nhưng chỉ sử dụng được ở nhiệt độ rất thấp.

3. Chất béo không bão hòa đa

Còn loại axit béo không bão hòa đa thì gồm có hai hoặc nhiều cặp carbon đã liên kết với nhau chứ không liên kết với một nguyên tử hydro. Điều này có nghĩa là loại axit béo sẽ không có tính ổn định.

Chất béo không bão hòa đa xuất hiện hầu hết trong các loại dầu thực vật như dầu hạt, dầu đậu nành, dầu hạt lanh và dầu hướng dương. Những chất béo này khi ở nhiệt độ bình thường và ngay cả khi đem vào trong tủ lạnh thì vẫn sẽ ở dạng chất lỏng.

Tuy nhiên, loại chất béo này lại không được sử dụng để nấu ăn. Có thể điều này sẽ gây ngạc nhiên, vì hiện nay cũng có rất nhiều loại dầu ăn đang được sử dụng đều được sản xuất từ những loại dầu thực vật có tính không ổn định này.

4. Chất béo chuyển hóa

Loại axit béo trans (chất béo chuyển hóa) không bão hòa đã được hydro hóa một phần hoặc hoàn toàn và được tạo ra thông qua quá trình hydro hóa để hóa rắn các loại dầu lỏng. Công dụng của loại chất béo này là làm tăng thời gian sử dụng của các loại dầu và trong một số loại bơ thực vật và các loại thực phẩm như bánh quy giòn cũng như các loại đồ ăn vặt được đóng góp sẵn.

Tuy nhiên, nếu mọi người thường xuyên sử dụng loại chất béo chuyển hóa này sẽ làm tăng mức LDL-cholesterol có trong máu (cholesterol “xấu”) và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành.

III. Vai trò của chất béo đối với sức khỏe con người

Chất béo cũng được coi là một loại chất dinh dưỡng mà con người có thể bổ sung từ chế độ ăn uống của mình. Việc bổ sung một lượng chất béo tốt cho cơ thể là một điều cần thiết, tuy nhiên nếu lạm dụng các chất béo nhiều quá cũng sẽ trở nên phản tác dụng và gây nguy hai cho sức khỏe của mọi người.

1. Đối với sức khỏe

Việc bổ sung chất béo tốt cho cơ thể sẽ giúp cho làn da và mái tóc luôn khỏe mạnh và bóng mượt. Các chất béo khi đưa vào cơ thể cũng sẽ giúp cho bạn hấp thụ dễ dàng các loại vitamin A, D, E và K, đây được gọi là những loại vitamin có khả năng hòa tan trong chất béo. Ngoài ra, chất béo cũng giúp lấp đầy các tế bào mỡ trong cơ thể và giúp cách nhiệt cơ thể rất hiệu quả để giúp cho bạn được giữ ấm tốt hơn.

Bạn cũng nên nạp các chất béo vào cơ thể đúng thời điểm để giúp năng lượng mà nó tạo ra được hoạt động đúng lúc. Ví dụ như trong khi đang tập thể dục, cơ thể bạn sử dụng nguồn calo từ carbohydrate mà bạn bổ sung vào cơ thể. Nhưng khoảng 20 phút sau, việc tập thể dục lúc này sẽ phụ thuộc vào lượng calo từ chất béo mà bạn đã nạp vào cơ thể.

Các chất béo mà cơ thể bạn hấp thụ được từ những loại thực phẩm đã cung cấp vào cơ thể sẽ bao gồm các loại axit béo thiết yếu được gọi là axit linoleic và linolenic. Chúng được gọi là “thiết yếu” bởi vì cơ thể bạn sẽ không thể tự tạo ra chúng, nhưng cơ thể chúng ta lại không thể hoạt động hiệu quả nếu không có các loại chất béo này. Ngoài ra, các loại chất béo tốt khi đưa vào cơ thể sẽ giúp phát triển não bộ, kiểm soát tình trạng viêm nhiễm và hiện tượng đông máu.

2. Đối với chế độ ăn kiêng

Trung bình trong mỗi chất béo sẽ bao gồm 9g calo, cao gấp 2 lần so với lượng calo có trong carbohydrate và protein là 4g calo.

Với 9g calo này, các chất béo sẽ có thể tăng lên nhanh chóng khi bạn thực hiện chế độ ăn kiêng của mình. Tuy nhiên theo các chuyên gia, thì bạn sẽ chỉ nhận được khoảng 7% lượng calo từ chất béo.

Bên cạnh đó, chất béo cũng sẽ ảnh hưởng đến lượng cholesterol có trong máu của bạn, bao gồm cả các loại chất béo tốt và xấu. Thường thì các loại chất béo tốt đều được gọi là chất béo không bão hòa và chúng có thể được tìm thấy trong các loại dầu như dầu ô liu và dầu canola cũng như trong các loại hạt.

Những loại chất béo tốt này có vai trò giúp cho cơ thể bạn hạn chế được lượng cholesterol. Còn chất béo bão hòa thường được có thêm hydro vào chất béo này để giúp chúng có thể tồn tại ở thể rắn. Các chất béo bão hòa này thường có trong các loại thực phẩm như kem, bơ và thịt.

Tuy nhiên, các loại chất béo này nếu sử dụng nhiều sẽ có thể làm tăng lượng cholesterol trong máu của bạn gây ra các nguy cơ về sức khỏe. Tốt nhất là khi lựa chọn các loại sản phẩm có chứa các loại chất béo thì bạn nên kiểm tra thành phần và tỷ lệ dinh dưỡng kỹ càng để có thể lựa chọn và sử dụng hợp lý nhất cho sức khỏe của mình.

Vậy là Chuối Vàng đã vừa giúp các bạn hiểu rõ về chất béo là gì cũng như vai trò của từng loại chất béo khác nhau đối với cơ thể và sức khỏe của con người. Mong rằng qua bài viết này các bạn sẽ có thêm kiến thức trong việc sử dụng và bổ sung các chất béo cho bản thân mình một cách hợp lý để có thể bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất. Chúc các bạn sức khỏe!